Zmiana nazwiska w trybie administracyjnym

Zmiana nazwiska była już tematem poprzedniego wpisu (link do niego TUTAJ). Dotyczył on zmiany nazwiska po rozwodzie w trybie przepisów Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego. Istniej jednak również tryb administracyjny zmiany nazwiska, który ma zastosowanie również w przypadku braku orzeczenia rozwodu, bądź orzeczenia jedynie separacji.

Kiedy można zmienić nazwisko?

Jeżeli doszło do przekroczenia 3 miesięcznego terminu na złożenie oświadczenia o zmianie nazwiska po rozwodzie, bądź nie został orzeczony rozwód, a separacja, zmiana nazwiska może nastąpić tylko według ustawy o Zmianie imienia i nazwiska w trybie administracyjnym. W tym przypadku nie ma określonego żadnego terminu. Muszą jednak zostać spełnione inne, dodatkowe przesłanki.

Zmiany nazwiska można dokonać wyłącznie z ważnych powodów. Powody te muszą zostać szczegółowo opisane i uzasadnione we wniosku o zmianę.

Kto może zmienić nazwisko?

Zgodnie z ustawą w trybie administracyjnym nazwisko może zmienić obywatel polski, cudzoziemiec niemający obywatelstwa żadnego państwa, jeżeli mają w Rzeczypospolitej Polskiej miejsce zamieszkania i cudzoziemiec, który uzyskał w Rzeczypospolitej Polskiej.

Jakie powody są „ważne”?

Jak już zostało wskazane w tym trybie można dokonać zmiany nazwiska wyłącznie z ważnych powodów.

Ustawa jako przykłady „ważnych powodów” wskazuje:

• posiadanie nazwiska ośmieszającego albo nielicującego z godnością człowieka,
• zmianę na nazwisko używane,
• zmianę na nazwisko wcześniej bezprawnie zmienione,
• zmianę na nazwisko noszone zgodnie z przepisami prawa państwa, którego obywatelstwo również się posiada.

Powyższy katalog ma charakter otwarty, co oznacza, że istnieją także inne powody, dla których zmiany nazwiska można dokonać, np.:

• traumatyczne przeżycia z dzieciństwa i niechęć do noszonego nazwiska,
• chęć odcięcia się od biologicznych rodziców, będących alkoholikami.

Wskazane powody muszą zostać jednak uznane za ważne i obiektywne. Podstawy do zmiany nie może stanowić wyłącznie wola osoby wnioskującej. Zgodnie z orzecznictwem:

Ważny powód zmiany nazwiska powinien być odrębnie oceniony w każdej indywidualnej sprawie, nadto wnioskodawca powinien przekonać organ administracyjny, że wskazany subiektywnie przez niego powód zmiany jest na tyle istotny, by władza dokonała tej zmiany, uznając go za obiektywnie istotny. Ważne powody przemawiające za zmianą imienia i nazwiska, nie mogą wynikać jedynie z subiektywnego przekonania osoby żądającej zmiany, ale muszą również sprostać zobiektywizowanym i zracjonalizowanym kryteriom ich oceny. Granicą rozważań organów administracji państwowej powinno być ustalenie istnienia (lub braku) elementów oczywistej bezzasadności w motywach strony, na przykład cech kaprysu lub przekory – wyrok z dnia 22.09.2017 r., II OSK 69/16.

Zmiana nazwiska – formalności?

Jeżeli chcemy zmienić nazwisko należy do wybranego kierownika USC złożyć wniosek o zmianę nazwiska, wskazując z jakiego nazwiska i na jakie chcemy dokonać zmiany. osoby zamieszkałe poza granicami RP mogą złożyć za pośrednictwem konsula RP wniosek o zmianę imienia lub nazwiska, wskazując kierownika USC, któremu wniosek ma zostać przekazany.

Zmiana nazwiska w rozumieniu ustawy oznacza zmianę na inne nazwisko, zmianę pisowni nazwiska lub zmianę nazwiska ze względu na formę właściwą dla rodzaju żeńskiego lub męskiego.

Wniosek o zmianę nazwiska powinien zawierać:

1)  dane osoby, której zmiana dotyczy:

1. a) imię (imiona) i nazwisko oraz nazwisko rodowe,
   b) wskazanie kierownika urzędu stanu cywilnego, który sporządził akt urodzenia oraz akt małżeństwa, jeżeli zmiana imienia lub nazwiska będzie dotyczyła tego aktu,
   c) numer PESEL, jeżeli został nadany;

2)  imię lub nazwisko, na jakie ma nastąpić zmiana;

3)  adres do korespondencji wnioskodawcy;

4)  uzasadnienie, tj. ważne powody w rozumieniu ustawy;

5)  oświadczenie wnioskodawcy, że w tej samej sprawie nie złożył wcześniej wniosku do innego kierownika urzędu stanu cywilnego lub nie została wydana już̇ decyzja odmowna.

Ile to kosztuje zmiana nazwiska?

Opłata skarbowa za decyzję o zmianie imienia/nazwiska wynosi 37 zł. W przypadku decyzji odmownej – 10 zł.

Nie podlega opłacie skarbowej dokonanie czynności urzędowej i wydanie zaświadczenia w sprawach o zmianę imienia (imion) lub nazwiska osób, którym bezprawnie je zmieniono, a także zstępnych i małżonków tych osób.

Co dzieje się z wnioskiem o zamianę nazwiska?

W przeciwieństwie do oświadczenia, które jest składane na podstawie przepisów KRO, w przypadku wniosku o zmianę nazwiska w drodze administracyjnej kierownik USC albo jego zastępca wydaje decyzję. Decyzja kierownika USC może być pozytywna – wówczas dochodzi do zmiany nazwiska albo odmowna. Decyzja ta jest natychmiastowo wykonalna i ma charakter uznaniowy.

Kierownik urzędu stanu cywilnego albo jego zastępca, który wydał decyzję o zmianie nazwiska, przesyła ją, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, w którym jest prowadzony rejestr stanu cywilnego, do kierownika urzędu stanu cywilnego, który sporządził akt urodzenia oraz akt małżeństwa wnioskodawcy. Na tej podstawie zostają wprowadzone stosowne zmiany.

Co się dzieje, jeżeli decyzja jest odmowna?

Jeżeli decyzja jest odmowna nie ma możliwości złożenia ponownego wniosku. Od wydanej decyzji służy natomiast odwołanie do właściwego wojewody za pośrednictwem kierownika USC, który wydał odmowną decyzję w terminie 14 dni od jej doręczenia.

Należy pamiętać, że w przypadku trybu administracyjnego mamy do czynienia z oceną wniosku. Kierownik USC, bądź jego zastępca ocenia czy faktycznie zachodzą ważne powody do zmiany nazwiska i może odmówić. W przypadku zmiany na podstawie KRO składane jest jedynie oświadczenie i o ile zachowany został 3-miesięczny termin, to odmowa nie może nastąpić.

W opisanym powyżej trybie można dokonać także zmiany imienia.