Ile kosztuje sprawa rodzinna?

Sprawa rodzinna, tak jak i inne postępowania sądowe, bez względu na korzystanie lub nie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, co do zasady wiąże się z koniecznością uiszczenia stosownej opłaty sądowej. Są to opłaty za wszczęcie i prowadzenie postępowania sądowego, których wysokość regulowana jest ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Ich nieuiszczenie w należytej wysokości może spowodować zwrot pozwu lub wniosku.

Sprawa o rozwód

Opłata sądowa od pozwu o rozwód jest stała i wynosi 600 zł  Nic też nie wskazuje na to, żeby kwota ta w najbliższym czasie miała ulec zmianom. Projekt nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego z 2017 r. przewidywał co prawda wzrost tej opłaty do kwoty aż 2000 zł, jednak jak wynika z ostatnich informacji wycofano się z tego pomysłu. Pojawiły się bowiem obawy, że tak duży, bo ponad trzykrotny wzrost opłaty w sprawie o rozwód mogłoby doprowadzić do sytuacji, w której wiele osób z powodów finansowych nie mogłoby zakończyć szkodliwych dla nich relacji.

Bez dodatkowej opłaty sąd w wyroku rozwodowym rozstrzyga o władzy rodzicielskiej, kontaktach z małoletnimi dziećmi, alimentach na rzecz małoletnich dzieci, o podziale do korzystania wspólnie zajmowanego mieszkania.

Należy pamiętać, że w razie niekorzystnego w naszej ocenie rozstrzygnięcia można zaskarżyć wyrok rozwodowy. Koszt wniesienia apelacji również wynosi 600 zł.

Z dodatkowymi kosztami wiąże się także udział w postępowaniu biegłych sądowych lub kuratorów, których stawki reguluje Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości, sporządzenie opinii przez OZSS czy też wizyty u mediatora, jeżeli strony zdecydują się na spotkanie i próbę polubownego rozwiązania spornych kwestii. Na koszty procesu, o których rozstrzyga sąd w wyroku kończącym postępowanie składają się także koszty udziału świadków.

Sprawa o zmianę wyroku rozwodowego

Opłata od wniosku o zmianę wyroku rozwodowego (np. w zakresie władzy rodzicielskiej) wynosi 100 zł.

Sprawa o separację

Opłata w sprawie o separację wynosi 600 zł. Natomiast w przypadku zgodnego wniosku stron – 100 zł. Stała jest także opłata od wniosku o zniesienie separacji i wynosi 100 zł.

Postępowania nieprocesowe

Opłata stała w wysokości 40 zł obowiązuje w większości postępowań nieprocesowych. I tak będą to w zakresie prawa rodzinnego w szczególności:

• wniosek o ustalenie kontaktów z małoletnim,
• wniosek o zmianę kontaktów z małoletnim,
• wniosek o ograniczenie/zmianę/przywrócenie władzy rodzicielskiej,
• wnioski o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka, np. zezwolenie na wydanie paszportu czy też o zezwolenie na dokonanie czynności prawnej w imieniu małoletniego.

Wniosek o zabezpieczenie

Opłacie w wysokości 40 zł podlegają także wnioski o zabezpieczenie (np. kontaktów). Jeżeli w jednym piśmie składanych jest kilka wniosków, np. o zabezpieczenie pieczy oraz o zabezpieczenie kontaktów to należy uiścić opłatę od każdego wniosku, tj. 2×40 zł = 80 zł. Jeżeli wniosek o zabezpieczenie składany jest we wniosku inicjującym postępowanie nie podlega on opłacie.

W razie niekorzystnego dla strony rozstrzygnięcia istnieje możliwość zaskarżenia postanowienia, co z kolei wiąże się z opłatą w wysokości 30 zł.

Kogo obciążają opłaty sądowe?

Należy pamiętać, że koszt złożenia pisma inicjującego postępowanie ponosi osoba, która faktycznie składa w sądzie pozew o rozwód lub separację. Nie oznacza to jednak, że tylko ona zostanie obciążona kosztami postępowania, chociaż taka sytuacja również może mieć miejsce.

Zasadą jest, że koszty postępowania procesowego ponosi strona przegrywająca sprawę. I tak w sprawie o rozwód całością kosztów sądowych zostanie obciążona strona uznana za wyłącznie winną rozkładu pożycia małżeńskiego. Natomiast w przypadku rozwiązania związku małżeńskiego na zgodny wniosek stron bez orzekania o winie sąd po uprawomocnieniu się orzeczenia z urzędu zwraca połowę uiszczonej opłaty (300 zł), a pozostałe koszty (300 zł) dzielone są po połowie. Wobec tego koszt rozwodu bez orzekania o winie wyniesie 150 zł na osobę.

W przeciwieństwie do postępowania procesowego, w postępowaniu nieprocesowym co do zasady sąd nie orzeka zwrotu kosztów sądowych między jego uczestnikami. Może to nastąpić tylko w wyjątkowych przypadkach, w związku z różnym stopniem zainteresowania uczestników w rozstrzygnięciu danej sprawy lub ich sprzecznymi interesami.

Sprawa rodzinna wolna od opłaty sądowej

Wolne od opłat sądowych są:

• pozew o ustalenie ojcostwa i alimenty,
• pozew o alimenty,
• pozew o podwyższenie alimentów,
• wniosek o przysposobienie.

Aktualny stan prawny dotyczący opłat sądowych w sprawach rodzonych we wpisie Opłaty sądowe w sprawach rodzinnych – najnowsze zmiany