Ulga podatkowa na dzieci a władza rodzicielska

Ulga podatkowa na dzieci, zgodnie z ogólną zasadą wynikająca z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przysługuje obojgu rodzicom, jeżeli wykonują oni władzę rodzicielską. Ulga prorodzinna przysługuje na każde dziecko, którego status spełnia wymogi ustawowe.

Przede wszystkim odliczenie dotyczy dzieci małoletnich, nad którymi podatnik wykonywał władzę rodzicielską (pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało; sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą). Wyjątek stanowią: dzieci, na które był otrzymywany zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub renta socjalna. Wówczas odliczenie dotyczy dzieci bez względu na ich wiek oraz dzieci do ukończenia 25 roku życia, które uczą się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej (3089 zł), z wyjątkiem renty rodzinnej.

Sprawowanie władzy rodzicielskiej

Kluczowe zatem w uzyskaniu ulgi prorodzinnej jest sprawowanie władzy rodzicielskiej nad dzieckiem (więcej na ten temat TUTAJ), sprawowanie funkcji opiekuna prawnego, bądź pełnienie funkcji rodziny zastępczej. Dodatkowo w przypadku sprawowania opieki prawnej nad dzieckiem istotne jest, żeby dziecko zamieszkiwało z nim. Warunek ten nie dotyczy osób, które sprawują nad dzieckiem władzę rodzicielską.

W zakresie sprawowania (bądź nie) władzy rodzicielskiej uzasadniającej odliczenie wydanych zostało wiele interpretacji. Przykładowo sporadyczne utrzymywanie kontaktów z dzieckiem lub wyłącznie płacenie na jego rzecz alimentów, co jest obowiązkiem rodzica, a nie wykonywaniem władzy rodzicielskiej, nie stanowi podstawy od odliczenia ulgi. W sytuacji zaś ustalenia miejsca zamieszkania przy jednym z rodziców, kiedy drugi rodzic regularnie utrzymuje kontakty z dzieckiem oraz wywiązuje się z obowiązku płacenia alimentów, to ulga będzie przysługiwała obojgu rodzicom – w razie braku porozumienia po 50% ulgi.

Okoliczność kto i czy faktycznie sprawuje władzę rodzicielską nad dzieckiem może zostać sprawdzone w postępowaniu podatkowym. W razie sporu pomiędzy rodzicami Skarbówka może żądać stosownych wyjaśnień.

Ulga podatkowa na dzieci po rozwodzie

Mając na uwadze, że uzyskanie ulgi zależne jest od posiadania oraz faktycznego sprawowania władzy rodzicielskiej zazwyczaj dochodzi do sytuacji, że po rozwodzie oboje rodzice w dalszym ciągu mają prawo do jej odliczenia. Nie istnieje w tym zakresie regulacja, która wskazywałaby, który z rodziców ma pierwszeństwo czy też prawo do odliczenia ulgi, o ile w dalszym ciągu wykonuje władzę rodzicielską. Optymalne byłoby porozumienie w tym zakresie, co w sytuacji rozwodu najczęściej nie jest możliwe.

Skarbówka stoi na stanowisku, że w braku porozumienia rodziców każde z nich odlicza 50% ulgi, czyli zazwyczaj 556,02 zł. Nie jest wymagane w tym zakresie zawarcie żadnego porozumienia. Istotne jest natomiast faktyczne sprawowanie władzy rodzicielskiej.

Co ciekawe, porozumienie co do sposobu rozliczenia ulgi może być dorozumiane. Jeżeli jeden z rodziców odliczył całość, a drugi tego nie zrobił, to cofnięcie tak złożonego oświadczenia woli nie będzie proste, mimo że przez 5 lat istnieje możliwość skorygowania deklaracji podatkowej. Takie stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku wydanym w dniu 03 kwietnia 2019 r. w sprawie o sygn. akt II FSK 1281/17.

Należy jednocześnie pamiętać, że ewentualne ograniczenie władzy rodzicielskiej nie ma wpływu na możliwość skorzystania z ulgi prorodzinnej. Dopiero pozbawienie władzy rodzicielskiej, bądź jej zawieszenie uniemożliwia skorzystanie z odliczenia.